Itzhak (Esac) Bentov was een man die zijn leven wijdde aan het mysterie van bewustzijn. Gefascineerd door de subtiele verwevenheid van geest en lichaam, beschreef hij in zijn baanbrekende boek Stalking the Wild Pendulum: On the Mechanics of Consciousness (1977) hoe “bewustzijn alles doordringt.”

 

Hij was uitvinder, maar niet in de klassieke betekenis van het woord. Wie hem ontmoette, trof geen afstandelijke ingenieur in een laboratorium, maar een zachte, spirituele man die mediteerde en met een stille stem sprak. Zijn nieuwsgierigheid bracht hem ertoe het brein zelf te onderzoeken: hij bevestigde elektroden op zijn hoofd, verbonden met een functiegenerator waarmee hij golven en frequenties kon variëren, om zo te begrijpen hoe de hersenen vibraties waarnemen en vertalen.

 

Bentov belichaamde een zeldzame combinatie van wetenschapper en mysticus. Hij wist intuïtie en verbeeldingskracht te verenigen met een scherp verstand, en sloeg bruggen tussen wetenschap en spiritualiteit. Als pionier in de biomedische engineering in de Verenigde Staten stelde hij dat bewustzijn het verbindende element is van alle schepping. Via deze verbinding, zo zei hij, wordt zichtbaar dat alles veranderlijk en vergankelijk is.

 

Volgens hem bevindt bewustzijn zich niet enkel in ons hoofd, maar is het verbonden met alles om ons heen – tot in het universum zelf. Die verbinding zag hij als de essentie van leven en gewaarzijn. Voor hem evolueerde bewustzijn naar het Absolute: de bron van al het bestaan. Materie, opgebouwd uit energiekwanta, was voor hem het trillende, veranderende aspect van menselijk bewustzijn; het Absolute daarentegen onveranderlijk en onzichtbaar.

 

Hij stelde dat de hersenen functioneren als een transducer: een omzetter die de energie van bewustzijn vertaalt in elektrische en chemische signalen waarmee het lichaam informatie verwerkt. Bovendien geloofde hij dat de hersenen zich kunnen “afstemmen” op verschillende frequenties van bewustzijn, waardoor mensen uiteenlopende staten van gewaar zijn kunnen ervaren. Voor Bentov was bewustzijn een fundamenteel aspect van het universum – non-lokaal, niet gebonden aan tijd of ruimte, en onafhankelijk van het fysieke lichaam.

 

Zijn theorieën waren vernieuwend, maar binnen de mainstream wetenschap ook omstreden. Toch zien velen zijn ideeën als een belangrijk puzzelstuk in het onderzoek naar bewustzijn – een puzzel die tot vandaag onvolledig blijft, maar waar nog steeds op wordt voortgebouwd.

 

Bentov’s aardse reis kwam echter abrupt ten einde. Op 25 mei 1979 was hij een van de slachtoffers van American Airlines vlucht 191, die kort na het opstijgen in Chicago neerstortte. Tot op vandaag blijft dit de dodelijkste vliegramp op Amerikaanse bodem buiten terrorisme. Bentov was onderweg naar Californië, waar hij zijn nieuwste inzichten over wetenschap en mystiek zou presenteren aan een groep Japanse wetenschappers. Met zijn dood verloor de wereld niet enkel een briljant uitvinder, maar ook een pionier die het onzichtbare tastbaar wist te maken.

 

Zijn werk werd deels in beslag genomen en geclassificeerd als geheim. Anderen, zoals Gregg Braden, Bruce Lipton en Joe Dispenza, namen later thema’s uit zijn gedachtegoed over en brachten ze naar een groot publiek. Zij worden vaak aangeduid als pioneers of human potential of bridging science and spirituality, maar brengen dit meestal in een veranderende en sterk gecommercialiseerde vorm. Zijn naam wordt verzwegen, terwijl zijn licht onmiskenbaar door hun woorden straalt.

 

Bentov blijft echter een zeldzame figuur: een man die wetenschap en mystiek samenbracht, die durfde te denken voorbij de grenzen van zijn tijd en die ons eraan herinnerde dat bewustzijn misschien wel het grootste mysterie én de diepste waarheid van het bestaan is.